Een tijdje geleden zag ik het staalwol spinnen bij een collega fotograaf. Dit leek mij altijd al echt leuk en vooral interessant. Ik heb contact met haar gezocht en in korte tijd ontstond er een groepje dat op een avond ging staalwol spinnen. Wat een beleving! Helaas hadden we toen veel wind en regen, dus lang duurde het niet. Maar het resultaat was er zeker niet minder om. Na het uploaden van de foto’s naar mijn Instagram account krijg ik vaak de vraag: “Hoe gaat dat nu in zijn werk?” En de opmerking: “Wat ziet het er spectaculair uit, maar ik heb er nog nooit van gehoord.” Vandaar dit blog!
Hoe gaat het in zijn werk?
Eigenlijk is het staalwol spinnen heel simpel, maar je moet er maar net op komen. Er is dus ooit iemand geweest die bedacht heeft dat staalwol mooi brand. En om het in een garde stoppen met een stuk touw of ketting eraan en het in de brand steken. En er vervolgens heel hard mee te draaien zodat er een mooie vonkenregen ontstaat. Dit is eigenlijk precies hoe het in zijn werk gaat...
Wat heb je nodig?
Een statief of andere vorm van steun is erg belangrijk, omdat je camera niet moet bewegen tijdens de opnames. Je kunt de camera als alternatief op een muurtje of paaltje zetten, maar je kunt ook een stevige ondergrond maken met een zak rijst.
Ook een afstandsbediening voor je camera is onmisbaar. Zodra je de ontspanknop indrukt zonder afstandsbediening zal er bewegingsonscherpte in de foto komen. Iets wat we niet willen. Je kunt gebruikmaken van de zelfontspanner, maar dan lever je twee seconden in op de tijd die je hebt voor de foto. Staalwol brandt de ene keer namelijk een minuut en de andere keer misschien maar tien seconden...
Over staalwol gesproken: staalwol 0000 is erg fijn van structuur en dat geeft mooie vonken. Let er bij het kopen van staalwol op dat er geen zeep in zit, je hebt echt 'pure' staalwol nodig van de bouwmarkt.
- Een camera waarmee je de sluitertijd in kunt stellen
- Een UV-filter voor je objectief
- Zonnekap voor je objectief
- Een stevig statief
- Een afstandsbediening voor je camera
- Staalwol 0000
- Een 9 volt batterij
- Een ketting of een stuk stevig touw
- Een garde om de staalwol in te stoppen
- Een persoon met een flinke dosis lef die wil spinnen (spinner)
- Vuurwerende kleding
- Een veiligheidsbril
- Handschoenen
- Emmer water of brandblusser
- Zaklamp
Voorbereiding en veiligheid
Maak het touw of de ketting vast aan de garde. Pluis het staalwol een beetje uit elkaar, zodat er goed lucht bij kan komen. Dan stop je de staalwol in de garde en kun je gaan beginnen. Je pakt de 9 volt batterij erbij en houdt die tegen de staalwol aan, tot het begint te ontsteken. Zodra het brandt draai je het touw boven je hoofd, of naast je, hard in het rond. Zorg dat het touw om je pols zit, dat verkleint het risico van losschieten.
De vonken zijn extreem heet en je moet er alert op zijn. Soms vliegen er in plaats van vonkjes, complete stukken staalwol uit de garde. En dan praat je niet meer over vonken maar eerder over vuurballen die een brand in de berm kunnen veroorzaken...
Let er vooral op dat je de 9 volt batterij altijd ergens opbergt waar geen staalwol in zit. Dus niet beide in één jaszak, want geloof me, het wordt een "feest" in je jaszak en dan staat je jas binnen de kortste keren in de brand. Als het erg droog is, zorg dan dat je een emmer met water of een brandblusser paraat hebt staan, mocht er een brand ontstaan. Ga niet spinnen als het een droge zomer is, want de vonken vliegen echt ver en alle kanten op!
Denk na over je compositie
Bedenken vooraf wat een mooie plek is. Wil je een reflectie? Ga dan bij het water op bijvoorbeeld een bruggetje of steiger staan spinnen en zet de camera vlakbij het water. Zoek spannende plekjes, maar let altijd op veiligheid! Heb je de goede compositie, zorg dan dat je scherpstelt op het punt waar de spinner staat. Gebruik eventueel een zaklamp als hulpmiddel om scherp te stellen. Je kunt op dat moment gerust de autofocus aanzetten, maar zet het objectief daarna weer op manual focus! Blijf tussen de foto’s door variëren van compositie. Speel gerust met een hoog of juist een laag standpunt.
Welke instellingen gebruik ik?
De eerste tip die ik wil geven is om te fotograferen in RAW als je die mogelijkheid hebt. Zo kun je naderhand spelen met je witbalans, hooglichten en schaduwen in de nabewerking. Door de schaduwen op te halen laat je meer van de omgeving laten zien. Leuk als je bijvoorbeeld op een urban locatie met veel graffiti bent geweest. Mocht je deze mogelijkheid niet hebben, blijf dan tijdens het schieten van de foto’s kijken naar je resultaten. Neem er dan vooral de tijd voor, dat je niet thuis voor teleurstellingen komt te staan.
Kies een diafragma tussen de f/8 en f/11
Zet je diafragma tussen de f/8 en f/11. Dit voor een mooie scherpte van het onderwerp. Het ligt er natuurlijk ook aan hoe donker het is. De ISO-waarde zet je zo laag mogelijk. Ik gebruik zelf altijd ISO 100 om zo min mogelijk last van ruis te hebben. Een lange sluitertijd is wel echt een must. Anders zie je geen strepen. De sluitertijd kan variëren van 2 tot 30 seconden. Het staalwol brandt ongeveer 10 tot 60 seconden, maar het is afhankelijk van het weer en de snelheid waarmee gespind wordt. Draai je heel hard, dan komen de vonken verder en is het sneller op. Draai je zachtjes, dan zul je amper vonken zien.
Stel handmatig scherp
Voor de spinner begint, kan hij of zij even met een zaklampje schijnen zodat iedereen handmatig kan scherpstellen op de juiste plek De spinner moet natuurlijk wel op dezelfde plek blijven staan. Heb je een objectief met beeldstabilisatie? Zet dat dan altijd uit wanneer je camera op een statief staat! Anders zal de beeldstabilisatie toch proberen om bewegingen, die er niet zijn, te compenseren en dit kan juist trillingen en daardoor onscherpe foto's veroorzaken.
Zoals je ziet geeft een sluitertijd van 1/20e seconde nog geen mooi resultaat. De sluitertijd mag langer. In de volgende foto, met een iets langere sluitertijd, beginnen we een streep te zien. Maar dat mag gerust meer. Dus de sluitertijd moet nog langer. De foto daarna is gemaakt met een sluitertijd van vier seoncden en daar zie je al de cirkel ontstaan waar de vonkenregen uit vliegt. Op de laatste foto zie je de gewenste 'cirkel' ontstaan.
Experimenteer met het spinnen
Zorg dat de spinner op een stabiele ondergrond staat. Het spinnen met staalwol is niet ongevaarlijk. De vonken vliegen dan weliswaar van je af, maar houd er altijd rekening mee dat er een vonk terug kan kaatsen. Schrik ook niet van het geluid dat je hoort als spinner. Ik vind het vooral leuk om te doen. En dat is het belangrijkste, geniet ervan!
Ga uitproberen met spinnen. Laat de persoon die draait bijvoorbeeld zo stil mogelijk staan. Dan krijg je een mooi silhouet van die persoon. Draai rondjes en draai vervolgens rondjes om je eigen as. Zo ontstaan er leuke vormen. Een bolletje bijvoorbeeld. Of loop tijdens het spinnen achterwaarts, zodat er een soort spiraal ontstaat. Als je iemand hebt die het spinnen wel leuk vindt en een goede dosis lef heeft, dan kan je best veel proberen. Blijf wel altijd op de veiligheid letten en vooral of je zelf op een veilig plek staat.
Zodra de vonkenregen rondvliegt zet je met de afstandsbediening je camera aan. Ik heb mijn camera vaak in de vonkenregen staan, dus na het aanzetten ren ik weg naar veilige afstand. Kijk daarna direct naar je resultaat: klopt de compositie en pas eventueel wat aan in je instellingen. Het grote voordeel van digitale fotografie is dat je niet zo veel fout kunt doen!
De foto hieronder is een mooi voorbeeld van waarom we gebruik maken van een UV-filter of een protectfilter ter bescherming van het objectief. Een vonk bereikt de camera en ketst er weer af.
Kijk hoe de vonken vliegen, hoe staat de wind? Hoe wordt er gedraaid? Als je hier rekening mee houdt, dan kun je een mooie compositie creëren.
Door met zijn tweeën te spinnen krijg je een leuk effect op de foto. Voor de mensen die staan te spinnen is het minder leuk. De vonken vliegen letterlijk aan alle kanten om je oren. Gevaarlijk dus! Het gebruik van een veiligheidsbril is dan zeer aan te raden.
Succes
En, ga je het een keer proberen? Ik denk dat het met de tips uit dit blog wel gaat lukken. Alvast heel veel plezier, maar blijf altijd goed op de veiligheid van jezelf, de spinner en de omgeving letten!
